Trong những năm gần đây, việc giảng dạy ngoại ngữ ở các trường đại học, cao đẳng trên cả nước theo hướng giao tiếp là phương pháp chủ đạo được áp dụng rộng rãi. Việc rèn luyện cho sinh viên (SV) khả năng sử dụng ngôn ngữ thông qua bốn kỹ năng: nghe (listening), nói (speaking), đọc (reading), viết (writing) được xem là mục tiêu cơ bản trong tiến trình dạy và học ngoại ngữ nói chung và tiếng Anh nói riêng. Bộ môn Ngoại ngữ thuộc Khoa Giáo dục Đại cương trường Cao đẳng Sơn La đã sử dụng các bộ giáo trình khác nhau để giảng dạy cho sinh viên các khối không chuyên như: Lifeline, New headway, New English file và mới đây là giáo trình Solution … những bộ giáo trình này đều được nhóm tác giả biên soạn theo hướng dạy và học theo phương pháp giao tiếp (PPGT). Bài viết này đi vào phân tích thực trạng vận dụng PPGT trong việc dạy tiếng Anh cho sinh viên không chuyên trường Cao đẳng Sơn La và đề xuất một số giải pháp khắc phục.
2. Thực trạng và những hạn chế trong việc vận dụng phương pháp giao tiếp trong giảng dạy tiếng Anh cho sinh viên không chuyên ngữ trường Cao đẳng Sơn La.
2.1 Sinh viên có xuất phát điểm thấp, không tích cực tham gia các hoạt động trong lớp và không có động cơ thúc đẩy việc học tập tiếng Anh.
Xuất phát điểm của sinh viên không chuyên trường Cao đẳng Sơn La chỉ ở mức thấp, đặc biệt là năng lực sử dụng ngôn ngữ trong giao tiếp bằng tiếng Anh. Đây cũng là tình hình chung của các trường Cao Đẳng thuộc các tỉnh thuộc vùng khó khăn mà hầu hết sinh viên thuộc đối tượng dân tộc ít người được tuyển sinh từ vùng sâu vùng xa trong tỉnh. Phần lớn sinh viên phát âm tiếng phổ thông chưa chuẩn dẫn đến việc phát âm chưa đúng các từ tiếng Anh theo phiên âm quốc tế, chưa đúng trọng âm, đặc biệt hay bỏ các âm cuối như âm /s/; /st/; /th/ phát âm sai các từ có đuôi /ed/ như trong từ hoped và washed; /t/ trong từ wanted và added; /id/ trong từ played và cried ... Việc phát âm không chính xác dẫn đến sinh viên rất ngại giao tiếp bằng tiếng Anh ngay cả trong giờ thực hành ngôn ngữ. Sự chuyển di tiêu cực từ tiếng mẹ đẻ cũng gây ảnh hưởng lớn đến phương thức diễn đạt hay chất lượng giao tiếp. Ví dụ các quy tắc về danh từ số ít, số nhiều, quy tắc về thì
2.2 Ảnh hưởng của yếu tố tâm lí.
Thực tế cho thấy có khá nhiều sinh viên tâm lí không tốt, thiếu tự tin trong giao tiếp, còn rụt rè, nhút nhát khi tham gia giờ học tiếng Anh được thiết kế theo PPGT. Thậm chí, nhiều sinh viên, kể cả những sinh viên có kiến thức cơ bản về tiếng Anh khá tốt vẫn có cảm giác xấu hổ, e ngại vì tâm lí sợ bị người khác chê cười khi mắc lỗi về phát âm, đọc sai, viết sai từ, đọc không đúng trọng âm hay nói không đúng ngữ điệu … Tất cả những điều trên ảnh hưởng không nhỏ đến việc giảng viên vận dụng PPGT vào các giờ dạy tiếng Anh của học sinh, sinh viên.
2.3 Giữa thi, kiểm tra và giảng dạy chưa có sự đồng bộ.
Hiện nay, cũng như phần lớn các trường Cao đẳng khác trên địa bàn Tỉnh, trường Cao đẳng Sơn La sử dụng đề thi tiếng Anh cho sinh viên không chuyên theo phương pháp truyền thống, nghĩa là người học chỉ cần làm một bài viết với trọng tâm là kiến thức ngữ pháp, ngữ âm, từ vựng và đọc hiểu … Chính hình thức thi này là nguyên nhân gây ra những hạn chế trong việc vận dụng PPGT trong giảng dạy tiếng Anh. Các kì thi cũng không thề kiểm tra được năng lực giao tiếp toàn diện bằng ngoại ngữ của sinh viên.
3. Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả vận dụng phuơng pháp giao tiếp trong giảng dạy tiếng Anh cho sinh viên không chuyên ngữ trường Cao đẳng Sơn La.
3.1. Sinh viên cần xác định rõ động cơ, thái độ học tập đúng đắn.
Giảng viên là người có ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình học tập rèn luyện của sinh viên vì vậy cần giúp cho sinh viên đánh giá đúng đắn sự cần thiết của tiếng Anh trong quá trình hội nhập để sinh viên xác định được động cơ, thái độ học tập tích cực, chiến lược học có hiệu quả.
3.2. Đối với yếu tố tâm lí
Người dạy nên dành nhiều thời gian hơn để quan sát, động viên, giúp đỡ kịp thời những sinh viên yếu kém khi họ gặp trở ngại trong hoạt động giao tiếp tiếng Anh. Giảng viên không lên áp dụng cứng nhắc những tình huống có sẵn trong giáo trình để tổ chức hoạt động giao tiếp mà thay vào đó lên sử dụng những tình huống có thật hoặc các tình huống sinh viên hay gặp để giúp sinh viên dễ vận dụng, qua đó người học tự liên hệ với bản thân và hình thành các tình huống giao tiếp thực tế (real situations)
3.3. Sự đồng bộ giữa thi và giảng dạy
Thay vì hình thức thi viết truyền thống giảng viên có thể áp dụng nhiều hình thức thi kiểm tra khác để đạt được mục tiêu của chương trình là sử dụng được tiếng Anh trong giao tiếp hằng ngày. Chẳng hạn như đề thi được thiết kế dưới dạng hoạt động giao tiếp theo nhóm cặp (debate) hay hình thức thi nói theo chủ đề (topic) mà các chủ đề có thể trích ra từ chương trình học. Với hình thức thi, kiểm tra như vậy người học bắt buộc phải tự giác hơn, tích cực hơn trong việc rèn luyện các kỹ năng ngôn ngữ: đặc biệt là kỹ năng giao tiếp, vốn là yếu tố đặc thù của PPGT.
Kết luận: Để tăng tính hiệu quả khi vận dụng PPGT trong quá trình dạy và học tiếng Anh nói riêng và ngoại ngữ nói chung, người dạy nên đa dạng hóa các hoạt động dạy học bẳng cách cải tiến nhiều loại hình hoạt động khác nhau nhằm tạo hứng thú cho người học. Ngoài những hoạt động thiết kế theo nội dung của giáo trình, giảng viên có thể lựa chọn những chủ đề hay hoặc các chủ đề nóng đang là mối quan tâm của xã hội nhằm lôi cuốn sự tích cực hăng hái tham gia của sinh viên. Mỗi giảng viên phải biết tạo mối quan hệ tương tác giữa trò với trò, giữa thầy với trò tạo nên sự bình đẳng trong quan hệ giữa các thành viên và tạo nên môi trường học tập an toàn.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Greg Bock. Teaching English in Vietnam. Teacher’s Edition, 2000
2.Candlin, ed. The Communicative. Teaching of English. Longman, 1981
3. Richard, J& T. Rodger. Approach and method in Language Teaching. 2nd Ed. Cambridge: Cambridge University Press, 1986
4. Widdowson. Teaching Language as Communication. Oxford: Oxford University Press. 1978
GV Nguyễn Thị Mai Hương - Khoa Giáo dục đại cương – Trường Cao đẳng Sơn La